Thuế quan Việt – Mỹ ngày 3/7/2025: Việt Nam và Hoa Kỳ công bố một thỏa thuận thuế quan song phương mang tính bước ngoặt. Theo đó, Hoa Kỳ áp thuế 20% với mọi hàng hóa xuất xứ Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ, áp 40% với hàng hóa bị coi là “trung chuyển” (hàng nước khác núp xuất xứ Việt Nam), trong khi Việt Nam giảm thuế nhập khẩu xuống 0% cho nhiều mặt hàng của Mỹ.
Thỏa thuận được ca ngợi là “công bằng, đối ứng và cân bằng” sau cuộc điện đàm cấp cao giữa hai nước, nhưng cũng đặt ra câu hỏi về tác động trung hạn (6–12 tháng) tới kinh tế Việt Nam. Dưới đây, bài phân tích sẽ tập trung vào bốn khía cạnh chính:
Hậu Thuế quan Việt – Mỹ và Xu hướng tỷ giá USD/VND trong 12 tháng tới
Ngay sau thông tin thỏa thuận, tỷ giá USD/VND có biến động đáng kể. Ngày 3/7, Ngân hàng Nhà nước nâng tỷ giá trung tâm lên 25.091 VND/USD, mức cao kỷ lục kể từ khi áp dụng cơ chế mới năm 2016. Tỷ giá niêm yết tại các ngân hàng thương mại chạm sát trần cho phép (bán ra ~26.345 VND/USD) và giá mua vào cũng vượt mốc 26.000 VND/USD. Diễn biến này phản ánh tâm lý thị trường thận trọng trước thỏa thuận, khi nhiều nhà đầu tư có xu hướng nắm giữ USD đề phòng rủi ro. Việc Mỹ tạm hoãn áp thuế cao nhất 90 ngày trước đó cũng khiến nhu cầu USD tăng do đầu cơ, góp phần đẩy tỷ giá tăng.
Tuy nhiên, trong trung hạn 6–12 tháng, đa số chuyên gia dự báo áp lực lên tỷ giá sẽ dần hạ nhiệt. Thỏa thuận thuế quan giúp xoa dịu căng thẳng thương mại, cải thiện tâm lý thị trường và giảm động cơ găm giữ ngoại tệ. Việt Nam vẫn có nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định và hấp dẫn dòng vốn đầu tư nước ngoài – yếu tố hỗ trợ cho VND. Theo dự báo của Chứng khoán Vietcombank, nếu không có cú sốc mới, tỷ giá USD/VND có thể ổn định quanh mức 25.600–26.000 đến cuối Quý III/2025, trước khi giảm nhẹ về khoảng 25.000–25.600 vào Quý IV/2025 do đồng USD suy yếu dần và dòng tiền vào Việt Nam khả quan hơn. Nói cách khác, đồng VND nhiều khả năng sẽ không biến động quá lớn trong trung hạn, mà duy trì trạng thái tương đối ổn định hoặc chỉ giảm giá từ từ. Nguyên nhân là cán cân thương mại tuy chịu sức ép (xuất khẩu sang Mỹ chững lại, nhập khẩu từ Mỹ tăng) nhưng có thể được bù đắp một phần bởi dòng vốn FDI và kiều hối. Bên cạnh đó, chính sách điều hành linh hoạt của Ngân hàng Nhà nước cũng giúp bình ổn tỷ giá, tránh những cú sốc lớn ảnh hưởng đến doanh nghiệp. Trong kịch bản khả quan, nếu Fed bắt đầu hạ lãi suất cuối 2025 và thỏa thuận Mỹ – Việt được tuân thủ thuận lợi, USD/VND có thể “hạ nhiệt” và đi vào quỹ đạo ổn định hơn so với nửa đầu năm.
Tóm lại, tỷ giá USD/VND trung hạn dự kiến ổn định hoặc chỉ biến động nhẹ. VND có thể chịu áp lực giảm giá ban đầu do thâm hụt thương mại Mỹ – Việt thu hẹp, nhưng sự cải thiện tâm lý thị trường và dòng vốn đầu tư sẽ góp phần giữ cho tỷ giá không tăng vọt quá mức. Doanh nghiệp xuất nhập khẩu nên tận dụng giai đoạn ổn định này để hoạch định kế hoạch tài chính, chủ động phòng ngừa rủi ro tỷ giá cho cuối năm 2025 và đầu 2026.
Tác động đến doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam (dệt may, điện tử, nông sản)
Thỏa thuận mới tác động đáng kể tới các doanh nghiệp xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, đặc biệt trong các ngành dệt may, điện tử và nông sản vốn phụ thuộc nhiều vào thị trường Mỹ. Việc hàng hóa xuất khẩu sang Hoa Kỳ chịu thuế 20% (thay vì mức ~3% trước đây) đồng nghĩa với việc giảm sức cạnh tranh về giá và có nguy cơ sụt giảm đơn hàng trong 6–12 tháng tới. Dưới đây là phân tích cụ thể từng ngành:
- Dệt may, da giày: Đây là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Mỹ hiện chiếm tỷ trọng lớn (khoảng 40% hoặc hơn) trong tổng xuất khẩu dệt may của Việt Nam, do đó mức thuế 20% sẽ làm giá thành sản phẩm may mặc Việt Nam tăng cao tại thị trường Mỹ. Các nhà nhập khẩu có thể yêu cầu giảm giá hoặc chuyển đơn hàng sang nước khác có chi phí thấp hơn. Điều này đặt ra thách thức lớn cho các doanh nghiệp dệt may vốn hoạt động với biên lợi nhuận mỏng. Dự báo trong trung hạn, tăng trưởng xuất khẩu dệt may sang Mỹ có thể chững lại, thậm chí giảm so với cùng kỳ. Doanh nghiệp buộc phải đẩy mạnh tìm kiếm thị trường thay thế (EU, Đông Á) và nâng cao giá trị sản phẩm (thiết kế, thương hiệu riêng) để bù đắp. Mặt tích cực là áp lực cạnh tranh sẽ thúc đẩy ngành dệt may cải thiện năng suất và dịch chuyển lên phân khúc cao hơn thay vì chỉ gia công giá rẻ. Nếu tận dụng tốt các FTA (như EVFTA với EU) và cải thiện quy tắc xuất xứ, một số doanh nghiệp dệt may có thể giữ được đơn hàng và ổn định việc làm trong 6–12 tháng tới.
- Điện tử và linh kiện: Ngành điện tử (điện thoại, máy tính, linh kiện) cũng đối mặt thách thức khi thuế 20% làm tăng giá bán các sản phẩm “Made in Vietnam” tại Mỹ. Nhiều mặt hàng điện tử Việt Nam xuất sang Mỹ thực chất do doanh nghiệp FDI sản xuất (Samsung, Intel…) và có chuỗi cung ứng chứa linh kiện Trung Quốc. Những doanh nghiệp này sẽ phải điều chỉnh chuỗi cung ứng để đáp ứng tiêu chí xuất xứ, nếu không muốn sản phẩm bị Mỹ xếp vào diện “trung chuyển” với thuế tới 40%. Trung hạn 6–12 tháng, xuất khẩu điện tử sang Mỹ có thể tăng chậm lại, một phần do chi phí thuế và một phần do các hãng lớn cân nhắc dịch chuyển sản xuất sang nước chưa bị áp thuế. Tuy vậy, tác động có thể không quá tiêu cực đối với các mặt hàng công nghệ cao, vì nhu cầu thị trường Mỹ ổn định và thiếu nguồn cung thay thế nhanh chóng ngoài Việt Nam. Thêm nữa, Việt Nam đang đề nghị Mỹ gỡ bỏ hạn chế xuất khẩu công nghệ cao sang Việt Nam. Nếu Mỹ nới lỏng, các công ty điện tử tại Việt Nam sẽ dễ tiếp cận linh kiện, máy móc hiện đại, nâng cao năng lực sản xuất trong trung hạn. Tóm lại, ngành điện tử sẽ gặp khó khăn về chi phí và thủ tục (giấy chứng nhận xuất xứ), nhưng có cơ hội cải thiện chuỗi giá trị và thu hút thêm đầu tư khi Việt Nam chứng tỏ thiện chí tuân thủ các yêu cầu minh bạch của Mỹ.
- Nông sản và thủy sản: Nông nghiệp Việt Nam vốn dĩ đã cạnh tranh gay gắt, nay vào Mỹ chịu thuế 20% sẽ càng khó khăn hơn. Các mặt hàng chủ lực như thủy sản (tôm, cá tra), trái cây nhiệt đới (thanh long, xoài) hay hạt điều, cà phê có nguy cơ bị sụt giảm thị phần tại Mỹ do giá tăng. Người mua Mỹ có thể chuyển sang nguồn cung khác (Ấn Độ, Thái Lan, Nam Mỹ) nếu giá nông sản Việt Nam không còn hấp dẫn. Chẳng hạn, cá tra Việt Nam khi cộng thêm 20% thuế sẽ kém cạnh tranh so với cá thịt trắng từ Mỹ Latinh. Tuy nhiên, một số nông sản Việt có lợi thế đặc thù (chất lượng cao, tính độc đáo như cà phê robusta, tiêu, điều) có thể vẫn duy trì được xuất khẩu nếu doanh nghiệp chấp nhận giảm lợi nhuận để giữ thị trường. Trung hạn, các doanh nghiệp nông sản sẽ cần đẩy mạnh chế biến sâu và đa dạng hóa thị trường. Việc tận dụng các FTA khác (ví dụ: xuất khẩu gạo, cà phê sang EU với thuế 0% nhờ EVFTA) sẽ giúp bù đắp phần nào sự sụt giảm ở Mỹ. Ngoài ra, Việt Nam có thể thương lượng với Mỹ giảm thuế cho một số nông sản mang tính bổ trợ (Ví dụ: Mỹ vẫn cần nhập thủy sản nhiệt đới mà họ không sản xuất được). Ở chiều ngược lại, nếu VND giảm giá nhẹ như dự báo, tỷ giá thuận lợi sẽ hỗ trợ phần nào cho nông sản Việt – hàng Việt sẽ rẻ hơn về mặt danh nghĩa, bù đắp một phần mức thuế mới.
Nhìn chung, ngành xuất khẩu Việt Nam trong 6–12 tháng tới sẽ chịu sức ép giảm tốc. Theo đánh giá, việc giữ vững thị trường Mỹ là ưu tiên chiến lược vì Mỹ hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam (kim ngạch hai chiều ~137 tỷ USD năm 2024). Nếu mất thị phần tại Mỹ, hệ lụy có thể lan tỏa rộng đến tăng trưởng và việc làm. Do đó, Chính phủ và doanh nghiệp đang tích cực thích ứng và tái cơ cấu: kiểm soát chặt gian lận xuất xứ để tránh thuế 40%, tìm kiếm thị trường thay thế và cải thiện chất lượng hàng xuất khẩu. Ở tầm vĩ mô, mức thuế 20% tuy là thách thức nhưng “không phải quá tệ” so với kịch bản xấu trước đây (46%), thậm chí có thể là cú hích buộc doanh nghiệp Việt nâng cao năng lực sản xuất, vươn lên các công đoạn cao hơn của chuỗi giá trị thay vì mãi làm gia công lắp ráp. Trong trung hạn, những doanh nghiệp xuất khẩu nào linh hoạt điều chỉnh được chiến lược sẽ trụ vững và dần lấy lại đà tăng trưởng.
Lợi thế cho doanh nghiệp nhập khẩu Việt Nam (ô tô phân khối lớn, thiết bị công nghệ cao, dược phẩm)
Trái ngược với xuất khẩu, các doanh nghiệp nhập khẩu và phân phối hàng ngoại tại Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn nhờ chính sách giảm thuế nhập khẩu hàng Mỹ về 0%. Việc xóa bỏ thuế nhập khẩu sẽ khiến nhiều mặt hàng Mỹ vốn đắt đỏ trở nên rẻ hơn hẳn, mở ra dư địa thị trường mới. Các nhà nhập khẩu trong nước có thể tăng mạnh nhập hàng Mỹ để đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng với giá cạnh tranh. Dưới đây là những ngành hàng nhập khẩu dự kiến hưởng lợi nhiều nhất:
- Ô tô phân khối lớn, xe hơi nhập khẩu từ Mỹ: Trước đây, xe ô tô Mỹ vào Việt Nam chịu nhiều loại thuế cao (thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe động cơ lớn). Nay với thuế nhập khẩu 0%, giá xe Mỹ có thể giảm hàng chục phần trăm, tạo lợi thế cạnh tranh vượt trội cho các hãng như Ford, Chevrolet, Tesla…. Các doanh nghiệp nhập khẩu ô tô (đại lý phân phối) sẽ được hưởng lợi trực tiếp: xe nhập rẻ hơn giúp họ tăng biên lợi nhuận hoặc giảm giá bán để kích cầu. Phân khúc xe bán tải, SUV động cơ lớn – vốn là thế mạnh của xe Mỹ – nhiều khả năng bùng nổ doanh số tại Việt Nam trong trung hạn. Người tiêu dùng có thể mua xe Mỹ với giá “mềm” hơn trước rất nhiều. Tuy nhiên, đi cùng cơ hội là thách thức cho các nhà lắp ráp xe nội địa: VinFast, Thaco… sẽ chịu sức ép cạnh tranh chưa từng có và có thể phải giảm giá, nâng chất lượng để giữ thị phần. Dù vậy, dưới góc độ doanh nghiệp nhập khẩu, đây là “thời cơ vàng” để mở rộng thị trường xe Mỹ. Nhiều nhà phân phối có thể ký kết thêm hợp đồng đại lý với các hãng xe Mỹ, gia tăng nhập khẩu số lượng lớn. Ngoài ra, việc linh kiện ô tô Mỹ cũng được miễn thuế sẽ giúp các xưởng độ xe, garage nhập phụ tùng Mỹ giá rẻ hơn, phát triển dịch vụ nâng cấp xe.
- Thiết bị công nghệ cao, máy móc và hàng điện tử Mỹ: Việt Nam nhập khẩu khá nhiều máy móc công nghiệp, thiết bị công nghệ, điện tử tiêu dùng từ Hoa Kỳ (ví dụ: máy tính chủ, máy nông nghiệp, thiết bị y tế, vi mạch, phần mềm…). Khi thuế về 0%, các mặt hàng này sẽ giảm giá đáng kể. Doanh nghiệp nhập khẩu máy móc có thể tận dụng cơ hội để nhập số lượng lớn thiết bị Mỹ chất lượng cao về cung cấp cho các nhà máy, bệnh viện, trường học trong nước. Ví dụ, máy chủ của Dell, chip và linh kiện của Intel, thiết bị nông nghiệp John Deere… sẽ có giá rẻ hơn, giúp doanh nghiệp Việt dễ dàng tiếp cận công nghệ hiện đại. Các công ty phân phối điện thoại, laptop cao cấp (Apple, HP…) cũng sẽ nhập được hàng với chi phí thấp hơn, có thể kích thích sức mua trong phân khúc cao cấp. Nhìn chung, lợi thế cạnh tranh nghiêng về các nhà nhập khẩu thiết bị Mỹ so với nhập khẩu từ các nước khác. Họ có thể chiếm thị phần khi giờ đây hàng Mỹ vừa có thương hiệu mạnh, vừa có giá hấp dẫn. Trong trung hạn, điều này còn giúp hiện đại hóa nền kinh tế Việt Nam: máy móc Mỹ rẻ hơn cho phép doanh nghiệp nội địa đầu tư đổi mới công nghệ với chi phí thấp, nâng cao năng suất. Một điểm cần lưu ý là các doanh nghiệp nhập khẩu cũng phải chuẩn bị về dịch vụ hậu mãi, linh kiện thay thế… khi lượng thiết bị Mỹ tăng lên, nhưng nhìn chung cơ hội tăng doanh thu là rất lớn.
- Dược phẩm và sản phẩm chăm sóc sức khỏe: Hoa Kỳ là nguồn cung nhiều dược phẩm, thực phẩm chức năng chất lượng cao nhưng giá thường đắt đỏ. Việc miễn thuế nhập khẩu 0% sẽ làm giá các loại thuốc đặc trị, thuốc bản quyền, vitamin, thực phẩm chức năng Mỹ… giảm xuống đáng kể. Các công ty dược phẩm, nhà thuốc nhập khẩu có thể mở rộng danh mục sản phẩm từ các hãng Mỹ (Pfizer, Johnson & Johnson, Abbott…). Người dân Việt Nam sẽ tiếp cận thuốc Mỹ dễ dàng hơn với giá hợp lý, đặc biệt là thuốc ung thư, tiểu đường, tim mạch vốn rất mắc tiền trước đây do thuế cao. Doanh nghiệp nhập khẩu dược hưởng lợi nhờ doanh số tăng mạnh khi thị trường mở rộng. Thậm chí một số hãng dược Mỹ có thể thiết lập văn phòng đại diện hoặc trung tâm phân phối tại Việt Nam để tận dụng ưu đãi thuế, kéo theo nhu cầu hợp tác với doanh nghiệp logistics và phân phối nội địa. Tuy nhiên, tương tự các ngành khác, dược phẩm nội địa sẽ chịu áp lực cạnh tranh. Thuốc sản xuất trong nước hoặc từ Ấn Độ, EU có thể mất một phần thị phần về tay thuốc Mỹ nếu không cải thiện chất lượng và giá thành. Dù vậy, với người tiêu dùng và nhà nhập khẩu, bức tranh trung hạn vẫn nghiêng về mặt tích cực: hàng loạt sản phẩm chăm sóc sức khỏe từ Mỹ (thuốc, sữa, thực phẩm bổ sung) sẽ “rộng cửa” vào Việt Nam, tạo cơ hội kinh doanh mới.
Ngoài các lĩnh vực trên, nhiều ngành nhập khẩu khác cũng được hưởng lợi: nông sản Mỹ (thịt bò, thịt gà, ngô, đậu nành) vào Việt Nam sẽ rẻ hơn trước – ví dụ, thuế nhập khẩu đùi gà Mỹ đã giảm từ 20% xuống 15%, hạnh nhân Mỹ từ 10% xuống 5%. Điều này giúp các công ty nhập khẩu thực phẩm, nguyên liệu chăn nuôi của Việt Nam tiết kiệm chi phí và mở rộng quy mô kinh doanh. Ngành bán lẻ cũng được hưởng lợi khi có thể nhập hàng tiêu dùng, thời trang, mỹ phẩm Mỹ giá hấp dẫn để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng cao cấp đang lên. Các đại gia bán lẻ như Amazon, Walmart có thể thâm nhập sâu hơn, hợp tác với doanh nghiệp Việt để đưa hàng Mỹ tới tay người tiêu dùng nhanh nhất.
Tựu trung, thuế nhập khẩu 0% là cú hích lớn cho các doanh nghiệp nhập khẩu: họ vừa tăng được lợi nhuận, vừa có cơ hội đa dạng hóa nguồn cung. Chính phủ có thể bị giảm một phần nguồn thu từ thuế nhập khẩu, nhưng sẽ bù đắp bằng thuế VAT do tiêu dùng tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp từ chính các công ty nhập khẩu mở rộng hoạt động. Trong trung hạn, cạnh tranh sẽ gay gắt hơn giữa hàng Mỹ và hàng nội địa, nhưng người tiêu dùng hưởng lợi rõ rệt, còn nhà nhập khẩu Việt Nam nếu nhanh nhạy sẽ bứt phá về doanh thu nhờ nguồn hàng Mỹ phong phú và ưu đãi.
Việt Nam – tiềm năng trở thành trung tâm phân phối hàng Mỹ tại Đông Nam Á
Một điểm đáng chú ý từ thỏa thuận thuế quan này là cơ hội để Việt Nam vươn lên thành trung tâm điều phối, trung chuyển hàng hóa Mỹ trong khu vực ASEAN. Khi Việt Nam mở cửa thị trường hoàn toàn (thuế nhập khẩu 0%) cho hàng Mỹ, các doanh nghiệp Hoa Kỳ có thêm động lực chọn Việt Nam làm cửa ngõ vào Đông Nam Á. Điều này khả thi nhờ những lợi thế sau của Việt Nam:
- Vị trí chiến lược và hạ tầng logistics phát triển: Việt Nam nằm ở trung tâm Đông Nam Á, trên tuyến hàng hải nối Thái Bình Dương với Ấn Độ Dương. Với đường bờ biển dài và nhiều cảng nước sâu (Cái Mép – Thị Vải, Lạch Huyện, và hệ thống cảng Sài Gòn, Hải Phòng…), Việt Nam thuận lợi để trung chuyển hàng hóa đi các nước ASEAN nhanh chóng. Những năm gần đây, Việt Nam đầu tư mạnh vào hạ tầng giao thông và kho vận: cao tốc Bắc Nam, cảng biển mới, các khu công nghiệp và trung tâm logistics hiện đại gần cảng và sân bay. Chẳng hạn, tỉnh Bình Dương và Đồng Nai đang hình thành các “hubs” kho bãi lớn phục vụ nhiều khách hàng quốc tế. Nhờ đó, chi phí lưu kho và vận chuyển tại Việt Nam khá cạnh tranh so với Singapore hay Malaysia. Theo Hiệp hội Logistics Việt Nam, chỉ số hoạt động logistics năm 2023 của Việt Nam đã xếp hạng 4 trong ASEAN (sau Singapore, Malaysia, Thái Lan) và đang tiếp tục cải thiện. Lợi thế về vị trí và hạ tầng giúp Việt Nam có đủ năng lực làm trạm trung chuyển hàng hóa: hàng Mỹ có thể đưa vào kho ngoại quan ở Việt Nam, sau đó phân phối lẻ đi Thái Lan, Malaysia, Indonesia… một cách hiệu quả.
- Mạng lưới FTA rộng khắp – “xuất từ Việt Nam = 0%”: Việt Nam là một trong những quốc gia tích cực tham gia các hiệp định thương mại tự do (FTA) nhất thế giới. Tính đến 2025, Việt Nam đã ký kết 20 FTA, trong đó 16 FTA đã có hiệu lực, trải rộng với khoảng 60 quốc gia/vùng lãnh thổ, bao phủ ~90% GDP toàn cầu. Đặc biệt, Việt Nam có FTA nội khối ASEAN (AFTA) và nhiều FTA song phương, đa phương với các nước trong khu vực (ví dụ: ASEAN-Trung Quốc, ASEAN-Hàn Quốc, RCEP, CPTPP…). Điều này có nghĩa là hàng hóa xuất xứ Việt Nam được miễn giảm phần lớn thuế nhập khẩu ở hầu hết các nước Đông Nam Á và nhiều nước châu Á – Thái Bình Dương khác. Do vậy, nếu doanh nghiệp Mỹ đặt cơ sở sản xuất hoặc lắp ráp tại Việt Nam, sản phẩm mang xuất xứ Việt Nam có thể xuất khẩu sang các nước ASEAN với thuế suất 0% theo AFTA. Đây là lợi thế rất lớn để Mỹ tiếp cận thị trường Đông Nam Á thông qua Việt Nam. Ví dụ, một hãng máy móc Mỹ có thể chuyển linh kiện sang lắp ráp tại Việt Nam (được miễn thuế nhập linh kiện tại đây), sau đó xuất khẩu máy móc từ Việt Nam sang Thái Lan, Indonesia với thuế 0% nhờ chứng nhận xuất xứ Việt Nam. Tương tự, hãng ô tô Mỹ nếu lắp ráp xe tại Việt Nam với tỷ lệ nội địa hóa đủ theo quy tắc xuất xứ, có thể bán xe sang toàn bộ ASEAN mà không phải chịu thuế nhập khẩu ở các nước sở tại. Rõ ràng, Việt Nam đang nổi lên như một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu khi các công ty muốn đa dạng hóa khỏi Trung Quốc: nhiều doanh nghiệp Mỹ có thể chuyển đơn hàng hoặc nhà máy từ Trung Quốc sang Việt Nam để tận dụng ưu đãi thuế và tránh rủi ro chiến tranh thương mại. Trong bối cảnh sau đại dịch và xung đột địa chính trị, Việt Nam càng thu hút sự chú ý như một trung tâm sản xuất và phân phối mới ở châu Á.
- Môi trường kinh doanh và chính sách hỗ trợ: Việt Nam được đánh giá là môi trường đầu tư an toàn và thân thiện trong khu vực. Kinh tế vĩ mô ổn định, nhân công dồi dào với chi phí hợp lý, chính trị – xã hội ổn định. Chính phủ Việt Nam cũng đang nỗ lực cải cách thủ tục hành chính, hải quan, tạo thuận lợi cho thương mại. Việc Việt Nam cam kết mạnh mẽ với Mỹ trong chống gian lận xuất xứ và mở cửa thị trường cho thấy Việt Nam sẵn sàng đóng vai trò đối tác tin cậy của các tập đoàn quốc tế. Các trung tâm logistics, khu công nghiệp gắn với cảng biển, cảng hàng không đang được khuyến khích phát triển để phục vụ nhu cầu trung chuyển hàng hóa. Thủ tướng Chính phủ cũng đặt mục tiêu xây dựng Việt Nam thành trung tâm kinh tế, thương mại, đầu tư lớn của Đông Nam Á vào 2030. Những định hướng này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp nước ngoài đặt trung tâm phân phối tại Việt Nam sẽ được tạo điều kiện thuận lợi về hạ tầng và chính sách. Trong 6–12 tháng tới, ta có thể thấy một làn sóng đầu tư vào lĩnh vực logistics: kho ngoại quan, dịch vụ cảng biển, vận tải nội địa… để đáp ứng dòng hàng hóa tăng cao. Không loại trừ khả năng các tập đoàn như Amazon, Walmart sẽ thiết lập trung tâm phân phối khu vực tại Việt Nam, biến Việt Nam thành điểm trung chuyển hàng Mỹ đi các nước ASEAN.
Tóm lại, Việt Nam hội tụ nhiều yếu tố để trở thành trung tâm điều phối hàng hóa Mỹ tại Đông Nam Á trong trung hạn. Thuế xuất khẩu từ Việt Nam đi các nước hầu như bằng 0% nhờ các FTA, kết hợp với lợi thế logistics và sự dịch chuyển chuỗi cung ứng, tạo cơ hội vàng để Việt Nam đóng vai trò cửa ngõ phân phối. Đối với Việt Nam, điều này mang lại nhiều lợi ích: thu hút FDI chất lượng cao từ Mỹ, tạo việc làm trong lĩnh vực logistics, nâng cao trình độ quản trị chuỗi cung ứng, đồng thời khẳng định vai trò trung tâm trong mạng lưới thương mại khu vực.
Dù vậy, để biến tiềm năng thành hiện thực, Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện hạ tầng, đơn giản hóa thủ tục thương mại và đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động xuất nhập khẩu. Nếu làm tốt, trong 6–12 tháng tới, Việt Nam có thể chứng kiến những bước tiến vững chắc trở thành “trung tâm logistics” của ASEAN, thu hút ngày càng nhiều hàng hóa Mỹ quá cảnh hoặc phân phối từ mảnh đất hình chữ S.
Kết luận
Thỏa thuận thuế quan Việt – Mỹ đạt được vào 03/07/2025 mang tính chất “được – mất” đan xen đối với Việt Nam trong trung hạn. Về tỷ giá, đồng VND có thể chịu áp lực giảm giá nhẹ nhưng kỳ vọng sẽ ổn định dần khi thị trường thích ứng. Về xuất khẩu, các ngành mũi nhọn như dệt may, điện tử, nông sản đối mặt với thách thức lớn do thuế cao ở thị trường Mỹ, buộc phải chuyển mình nâng cao giá trị và tìm hướng đi mới.
Ngược lại, ở mảng nhập khẩu, doanh nghiệp Việt có cơ hội vàng để nhập hàng Mỹ chất lượng với chi phí thấp, mở rộng kinh doanh và mang lại lợi ích cho người tiêu dùng trong nước. Xa hơn, Việt Nam đứng trước vận hội trở thành trung tâm phân phối khu vực khi đón dòng chảy thương mại và đầu tư mới từ Mỹ và các nước đang tái định hình chuỗi cung ứng. 6–12 tháng tới sẽ là khoảng thời gian bản lề để Việt Nam thích ứng và tận dụng: nếu vượt qua thách thức và nắm bắt được cơ hội, nền kinh tế Việt Nam không những giảm thiểu được tác động tiêu cực từ hàng rào thuế quan, mà còn có thể vươn lên tầm cao mới trong khu vực về vai trò thương mại và logistics.
Các tín hiệu ban đầu từ thị trường (ví dụ: chứng khoán Mỹ và cổ phiếu doanh nghiệp liên quan phản ứng tích cực) cho thấy sự lạc quan về thỏa thuận này – một niềm tin rằng quan hệ thương mại Việt – Mỹ bước sang trang mới, thử thách có, nhưng cơ hội cũng nhiều trong chặng đường trung hạn sắp tới.
